Araç Bilgisi ve Ekonomik Araç Kullanımı
Yolcu ve yük taşımacılığı yapan sürücülerin, kullandıkları taşıtların performansının bilimsel temellerini öğrenmelerini, otomotiv mühendisliğinin temel kavramlarını tanımalarını ve ekonomik araç kullanmalarını sağlamak.
Çalışma ve Dinlenme Süreleri
Karayolu taşımacılığında ücretli olarak ücretli olarak çalışan sürücülerin çalışma ve dinlenme sürelerine ilişkin ilkeler, Uluslar arası Çalışma Örgütünün (İLO) 1979 yılında 153 Nolu Sözleşme ile kabul edildiği sözleşmede belirlenmiştir. Ülkemiz 2003 yılında bu sözleşmeyi yasalarımıza katmıştır.
Davranış Psikolojisi
Genel olarak insan davranışı ve zihinsel süreçler hakkında ve trafik psikolojisi ile sürücü davranışları konusunda genel bir bilgi vermektir.
Düzenli Yolcu Taşımacılığı
Düzenli yolcu taşımacılığı yapan sürücülere, bu tür bir taşımacılığın yasalara uygun olarak nasıl yapılması gerektiği, yolcu hakları, taşımacıların sorumluluk ve yükümlülükleri hakkında bilgi ve beceri kazandırmak.
Gümrük, TIR ve Kaçakçılık Mevzuatı
Sürücüler; gerek Uluslararası, gerekse Yurtiçi taşımacılık yaparken Gümrük işlemleri ile karşılaşabilirler. Bu nedenle gümrüklerde hangi tür işlemlerin yapıldığını, bu işlemleri kimlerin (Eşya sahibi-Taşıyıcı-Acente) yapacağını, ne kadar zamanda bitireceğini bilmek zorundadır. Bu işlemlerin eksik yapılması veya zamanında bitirilememesi kanuni sorunlara neden olur. Bundan dolayı para veya hapis cezalarına maruz kalabilirsiniz. Dersin amacı, sürücüleri bu konularda bilgilendirmek, işlerinizi kolay ve hızlı yapabilmenize yardımcı olmak, para ve hapis cezalarından uzakta kalmanızı sağlamaktır.
Güvenli Sürüş Teknikleri
Sürücülerin trafikte güvenli sürüş tekniklerinden yararlanarak kendilerini ve araçlarını tehlikeler karşısında güvende tutabilmelerini, yol ve trafik koşullarını en iyi şekilde tutabilmelerini sağlamaktır.
Güzergah ve Geçiş Belgeleri
Karayolu taşımacılığı konusunda yapılan uluslararası sözleşmeler, uluslararası taşımalarda gerekli olan belgeler ile bu belgelerin temini ve yapılacak işlemler hakkında sürücüleri bilgilendirmek.
Harita Okuma Bilgisi
Haritaları kullanan kişiye bilgi vermek, kullanma usullerini öğretmek, harita okumak ve kara yolculuğunda duyulan ihtiyacı karşılamak.
İletişim Teknolojileri
Sürücülere yeni iletişim teknolojileri ve kullanımı hakkında bilgi ve beceri kazandırmak ve bu iletişim teknolojilerinin sürücülere ve firma yetkililerine olan yararlarını ortaya koymaktır.
İlkyardım
Hasta ve yaralıların olayın meydana geldiği yerden, devamlı bakım ve tedavi görecekleri yere götürülünceye kadar geçen süre içerisinde hayat kurtarmak, meydana gelecek zararları önlemek veya en aza indirmek ve hayatı devam ettirmek için acil olarak yapılması gereken işlemler hakkında bilgi ve becerileri sürücülere kazandırmak.
Tehlikeli Madde Taşımacılığı
Taşınan tehlikeli maddelerin özellikleri, etkileri ve tarafların sorumlulukları konusunda sürücülere bilgi ve beceri kazandırmak.
Trafik Kazalarının Önlenmesi
Trafik kazalarına sebep olan faktörler ve bu konu ile ilgili Karayolu Trafik Kanunu’ndaki ilgili maddeler, trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller ile motorlu araç kazalarının önlenmesi için alınması gereken tedbirler konularında sürücüleri bilgilendirmek.
Trafik Kuralları ve Cezalar
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bu kanunda geçen Trafik Kuralları ile hâlihazırda uygulanan Trafik Cezaları konusunda sürücüleri bilgilendirmek ve trafikteki kusurlu davranışları en aza indirmektir.
Turizm Taşımacılığı
Turizm taşımacılığı yapan sürücülere, bu tür bir taşımacılığın yasalar uygun olarak nasıl yapılması gerektiği, taşımacıların sorumlulukları ve yükümlülükleri hakkında bilgi ve beceri kazandırmak.
Ulaştırma Mevzuatı
Yolcu, yük ve eşya taşımacılığı yapan sürücülere, ulaştırma mevzuatının temel kavramlarını tanıtmak, ulaştırma mevzuatıyla ilgili bilgi kazandırmak ve sürücülerin ulaştırma mevzuatına uygun davranışlar sergilemelerini sağlamaktır.
Yasal Sorumluluklar ve Sigorta
Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamındaki karayolu taşımacılık faaliyetinde bulunacak sürücülere, ilgili mevzuatın sürücüler için getirdiği yasal sorumluluklar ve bu alanda zorunlu olarak yapılması gereken sigortalar hakkında bilgi kazandırmak.
SRC 5 Dersleri;
Genel Yönetmelikler
Tehlikeli maddelerin tarihsel sürecinden, ADR sözleşmesinin genel kurallarından ve ülkemizde uygulanan Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelikten bahsedilmektedir.
Genel Tehlike Özellikleri
Tehlikeli maddelerin sınıflarından, özelliklerinden ve etkilerinden bahsedilmektedir. Ayrıca paketleme grubu ve sınıfların özellikleri de anlatılmaktadır.
Dökümantasyon
Araç içerisinde bulundurulması gereken evraklardan bahsedilir, sürücünün yapması gerekenler hakkında bilgi verilir.
Araç Çeşitleri, Ambalajlar, Donanım ve Teçhizatlar
Tehlikeli madde taşınabilen araç tiplerinden, ambalajların özelliklerinden ve araçlarda bulundurulması gereken donanım ve teçhizatlardan bahsedilmektedir.
İşaretleme ve Turuncu Renkli Plaka
Araçların ve ambalajların nasıl işaretleneceğinden, nelere dikkat edilmesi gerektiğinden, turuncu plakanın özeliklerinden bahsedilmektedir.
Nakliye (Transport) Uygulaması
Sefere çıkmadan önce yapılması gerekenler, yükleme-boşaltma kurallarından, yükleme güvenliğinden bahsedilmektedir.
Tarafların Sorumlulukları
Tehlikeli madde taşınması sırasında görev alan gönderen, taşımacı, paketleyen, boşaltan, yükleyen, tank operatörü, araç sürücüsü vb. görev ve sorumluluklarından bahsedilmektedir.
Kaza Bildirimi, Alınacak Önlemler, Yangın Eğitimi
Herhangi bir kaza anında sürücünün yapması gerekenler, gerekli birimlerle iletişime geçebilmesi, alınacak önlemlerden bahsedilir. Yangın sınıfları, müdahale koşulları anlatılır.
ADR Sözleşmesi
ADR Sözleşmesi
Orijinal İsim : Accord Europeen Relatif Au Transport International Des Marchandises Dangerous Par Route
ADR Türkçe : Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması
ADR Sözleşmesine Taraf Olan Ülkeler
Arnavutluk, Andora, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Kazakistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Karadağ, Fas, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Tacikistan, Makedonya Cumhuriyeti, Tunus, Türkiye, Ukrayna, Birleşik Krallık.
ADR Konvansiyonu Önemli Bilgiler
- Devletler arası bir anlaşmadır. Genel bir üst uygulayıcı yoktur.
- ADR Anlaşması bizzat para cezası öngörmemektedir.
- Karayolu denetimleri devletler tarafından uygulanmakta ve ihlal durumunda ulusal makamlar kendi iç mevzuatlarına göre yasal işlem uygulamaktadır.
- ADR Anlaşması diğer ulaşım türleriyle uyumun devamı ve yeni bilimsel/teknolojik gelişmelere dayalı olarak her 2 senede bir yenilenmektedir.(Örn; ADR 2011 à ADR 2013)
ADR Sözleşmesinin Yapısı
ADR iki ek kısımdan (EK-A ve EK-B) oluşmaktadır.
EK A: Genel hükümler ile tehlikeli maddelere ve nesnelere ilişkin hükümler
Kısım 1 Genel hükümler
Kısım 2 Sınıflandırma
Kısım 3 Sınırlı ve istisnai miktarlara ilişkin olarak tehlikeli malların listesi, özel hükümler ve muafiyetler
Kısım 4 Ambalajlama ve tank hükümleri
Kısım 5 Sevkiyat prosedürleri
Kısım 6 Ambalajlar, orta boy hacimli konteynerler (OHK'ler), büyük ambalajlar, tanklar ve yığın konteynerler için yapı ve test zorunlulukları
Kısım 7 Taşıma, yükleme, boşaltma ve elleçleme koşullarına ilişkin hükümler
Ek B: Taşıma teçhizatına ve taşıma faaliyetlerine ilişkin hükümler
Kısım 8 Araç ekibine, teçhizatına, faaliyetine ve dokümantasyona ilişkin zorunluluklar
Kısım 9 Araçların üretimine ve onayına ilişkin zorunluluklar
Tehlikeli Madde Sınıfları
Tehlikeli Madde Sınıfları
ADR'ye göre tehlikeli madde sınıfları aşağıdaki gibidir:
Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
Sınıf 2 Gazlar
Sınıf 3 Alevlenir sıvılar
Sınıf 4.1 Alevlenir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar
Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler
Sınıf 5.1 Yükseltgen maddeler
Sınıf 5.2 Organik peroksitler
Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
Sınıf 7 Radyoaktif malzemeler
Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Bulundurulması Gereken Evraklar
Bulundurulması Gereken Evraklar
Taşıma Ünitelerinde Bulundurulması Gereken Evraklar
- Taşıma Evrakı
- Büyük Konteyner ve Araç Sertifikası
- Yazılı Talimatlar
- Araç ekibinin her üyesi için resimli resmi belge
- ADR/SRC 5 Belgesi
- ADR Uygunluk Belgesi (Gerekliyse)
1. Taşıma Evrakı
Taşıma evrakında bulundurulması gereken bilgiler;
- UN-Numarası
- Maddenin veya nesnenin resmi adı/tanımlaması
- Sınıflandırma Kodu (Örneğin 2,3,5.2,6.1, 9 vb. olabilir)
- Paketleme grubu (varsa)
- Tünel Kısıtlama Kodu
- Ambalajların sayısı ve tarifi
- Tehlikeli maddenin toplam miktarı
- Gönderenin bilgileri
- Alıcının bilgileri
- İlave bilgiler/ İstisnalar/ Özel durum (varsa)
Açıklama:
- UN 1098 : UN-Numarası
- ALİL ALKOL : Maddenin veya nesnenin resmi adı/tanımlaması
- 6.1 : Sınıflandırma Kodu
- I : Paketleme Grubu
- (C/D) :Tünel Kısıtlama Kodu
2. Büyük Konteyner veya Araç Ambalaj Sertifikası
IMDG Kod: Tehlikeli Malların Denizyoluyla Taşınması Sözleşmesi
Tehlikeli malların deniz yolculuğundan önce büyük bir konteynerde taşınması halinde, gösteren konteyner ambalaj sertifikası taşıma belgesiyle birlikte bulundurulmalıdır.
Konteyner/araç ambalaj sertifikasında olması gerekenler;
- Konteyner/araç temiz; kuru ve maddeleri barındırmaya uygun gözükmektedir
- Tüm ambalajlar hasara karşı dış muayeneden geçmiş olup, yalnızca sağlam ambalajlar yüklenmiştir
- Yetkili kurumun aksi için onay vermediği durumlarda variller dik pozisyonda yerleştirilmiş olup tüm maddeler düzgün şekilde yüklenmiştir ve gerekli durumlarda amaçlanan yolculuğun taşıma yöntemine uyacak sabitleme malzemesiyle yeterince desteklenmiştir
- Dökme şekilde yüklenen maddeler konteyner/araç içerisinde eşit bir şekilde dağılmıştır;
- Konteyner/araç ve ambalajlar düzgün şekilde işaretlenmiş, etiketlenmiş ve gerektiğinde levhaları takılmıştır
NOT: Konteyner/araç ambalaj sertifikası tanklar için gerekli değildir.
3. Yazılı Talimatlar
- Taşıma sırasında meydana gelebilecek kazaya bağlı bir acil durumda destek olarak, yazılı talimatlar, araç ekibinin kabininde taşınacak ve derhal erişilebilir olacaktır.
- Bu talimatlar taşıyıcı tarafından, yolculuğun başlamasından önce her üyenin okuyup anlayabileceği dillerde olacak şekilde araç ekibine sunulacaktır. Taşıyıcı, araç ekibinin her bir üyesinin talimatları anladıklarından ve bu talimatları düzgün şekilde yerine getirebileceklerinden emin olmalıdır.
- Yazılı talimatlar, biçimi ve içerikleri bakımından aşağıdaki dört sayfalı modele uygunluk göstermelidir.
Kaza veya acil durum halinde alınacak eylemler
Taşıma esnasında oluşabilecek bir kaza veya tehlike anında araç ekibi, güvenli ve elverişli bir yerde aşağıdaki adımları izlemelidir:
- Fren sistemini devreye sokunuz, motoru durdurunuz ve mümkün ise şalteri kullanarak aküyü devre dışı bırakınız;
- Tutuşmaya sebep olabilecek kaynaklardan kaçınınız, özellikle sigara içmeyiniz ve herhangi bir elektrikli aygıt çalıştırmayınız;
- Olay, kaza veya taşınan madde ile ilgili mümkün olduğunca çok bilgi vermeye çalışarak uygun acil yardım hizmetlerini arayınız;
- Uyarı yeleği giyiniz ve uygun bir şekilde ikaz işaretlerini yerleştiriniz;
- Gelen yardım ekiplerine cevap vermek adına taşıma evraklarını hazırda bulundurunuz;
- Dökülen maddelerin üzerinde yürümeyiniz veya dokunmayınız. Üzerinize rüzgarla gelen havaya karışmış olabilecek gazı, dumanı, tozu, buharı solumaktan kaçınınız;
- Uygun ve güvenli olduğunda lastik, fren ve motor bölümlerindeki ufak ve başlangıç yangınlarını söndürmek için yangın söndürücü kullanınız.
- Araç personeli, yük bölümündeki yangınların üstesinden gelmeye çalışmamalıdır.
- İlgili durumlarda ve güvenliyse, kabindeki ekipmanlar kullanılarak taşınan tehlikeli maddenin su kaynaklarına, kanalizasyon sistemine sızıntısı önlenmelidir.
- Kazanın veya acil durumun gerçekleştiği ortamdan uzaklaşın; olay yerinde bulunan insanlara oradan uzaklaşmalarını tavsiye ediniz ve acil yardım ekibinin tavsiyelerini dinleyip, uygulayınız.
- Taşınan maddeye maruz kalan kıyafetlerinizi ve taşınan maddelere karşı kullandığınız koruyucu ekipmanları kaldırınız ve onları güvenli bir şekilde bertaraf ediniz.
4. Resimli Resmi Belge
Araç ekibinin her üyesi, tehlikeli malların taşınması sırasında fotoğraflarının bulunduğu bir kimlik taşır.
5. ADR/SRC 5 Belgesi
Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik
Madde 8 - Tehlikeli mal taşımacılığı sürücü eğitim sertifikası alma zorunluluğu
Bu Yönetmelik ve (ADR) hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunludur.
ADR Sözleşmesi kapsamında sürücüleri ilgilendiren 5 eğitim bulunmaktadır.
1. Temel Eğitim
Tüm tehlikeli madde taşıyan sürücülerin öncelikle alması gereken temel bilgilerin verildiği eğitimdir.
Eğitim Süresi: 18 Saat + Uygulama Eğitimi
2. Tank İle Taşımacılık İçin Uzmanlaşma Eğitimi
Toplam hacim içeriği > 1 m3 olan sabitlenmiş ya da ekstra Tanka sahip araçlar
Toplam hacim içeriği > 3 m3 olan Tank konteynırlı, yer hareketli Tanklar ve tek hacimli MPÜB araçları
Yukarıda belirtilen miktarlardan fazla Tanklarla taşımacılık yapan sürücülerin Temel Eğitim aldıktan sonra Tank Uzmanlık Eğitimi alması gerekmektedir.
Eğitim Süresi: 12 Saat + Uygulama Eğitimi
3. Sınıf 1 Patlayıcı Madde ve Nesneler Taşınması İçin Uzmanlık Eğitimi
Patlayıcı madde ve nesneleri taşıyan (1.4S > Düşük Patlama Riski – Yangın Tüpüyle Müdahale İmkanı < Hariç) sürücüler Temel Eğitim aldıktan sonra Sınıf 1 uzmanlık eğitimine katılmaları gerekmektedir.
Eğitim Süresi: 8 Saat
4. Sınıf 7 Radyoaktif Malzemeler Taşınması İçin Uzmanlık Eğitimi
Radyoaktif madde taşıyan sürücülerin temel eğitimden sonra alınması gereken uzmanlık eğitimidir.
Eğitim Süresi: 8 Saat
5. Bilgi Yenileme (Tazeleme) Eğitimi
ADR/SRC 5 Belgesi 5 yıl geçerlidir. Sürücülerin bilgilerini güncelleştirme amacına hizmet eder. Eğitimde sürücülere yeni teknik, yasal düzenlemeler ile maddelerle ilgili gelişmeler verilecektir.
Eğitim süresi önceden aldığı eğitimlerin en az yarısı kadar olacaktır.